20. jun, 2015

Arnhem koestert geschiedvervalsing 'slag om Arnhem'

In Arnhem wil een stichting met steun van stadsbestuur, ondernemers en Vfonds jaarlijks in september de ‘Slag om Arnhem’ grootschalig herdenken bij de John Frostbrug. Het multimediaspektakel Bridge to Liberation Experience vertelt met muziek en beeld ‘het verhaal’ over de ‘slag om Arnhem’, vooral over de ‘slag om de Rijnbrug’. Het stadsbestuur noemt die brug zelfs ten onrechte een ‘icoon van de stad’ en wijst op de bekendheid ervan als een ‘brug te ver’. De brug heeft die bekendheid vooral gekregen na het boek (1974) en de film (1977) met de titel A Bridge Too Far (foto); beide sterk gemythologiseerde verhalen.  

Duidelijk is dat deze herdenking met een groot spektakelstuk voornamelijk economische doeleinden heeft. Zo’n herdenking gaat ten koste van de juiste voorstelling van de historische gebeurtenissen of het historische verhaal. Die herdenking is gebaseerd op mythen, zelfs een geschiedvervalsing.  ‘Arnhem’ heeft echter geen enkele belangstelling voor recent historisch onderzoek. De stad ondergaat met genoegen de invloed van het gemythologiseerde verhaal over de zogenaamde ‘slag om Arnhem’ en A Bridge Too Far. Lichtbewapende luchtlandingstroepen zonder ondersteuning konden echter geen slag leveren met een zwaarbewapende tegenstander met ondersteuning van (pantser)voertuigen, vliegtuigen en tanks. Bovendien was Arnhem helemaal geen doel. Arnhem, de Neder-Rijn en de Rijnbrug waren ook geen ‘brug te ver’. Circa zevenhonderd man van de 1ste Britse Luchtlandingsdivisie wisten gebouwen aan weerszijden van de noordelijke toegangsweg tot de brug te bereiken. Vanuit defensieve posities hielden ze deze toegangsweg onder vuur. Ze slaagden niet in hun opdracht zowel de noordelijke als de zuidelijke toegangsweg tot de brug of de overspanning veilig te stellen. Een overspanning is het bruggedeelte dat niet rust op de oever of kant, maar tussen twee brugpijlers. De overspanning van de verkeersbrug bij Arnhem speelde dan ook geen rol tijdens operatie Market Garden. De brug was geen doel van de grondtroepen en kon voor die troepen dan ook geen ‘brug te ver’ te zijn.

Het einddoel van de Britse luchtlandingsdivisie was de vorming van een bruggenhoofd tussen de Westerbouwing en de spoorbrug bij Westervoort. Dat bruggenhoofd moest dienen als opstelplaats voor het Britse Tweede Leger. De vestiging van dit bruggenhoofd was voor de Britten een ‘brug te ver’.

Het einddoel van operatie Market Garden en dus van de grondtroepen was de vorming van een bruggenhoofd ten noorden van de Neder-Rijn. Dit bruggenhoofd moest  diepe uitlopers hebben over de IJssel bij Zwolle, Deventer en Zutphen. De vorming van dit bruggenhoofd was voor het Britse Tweede Leger een ‘brug te ver.

Operatie Market Garden was een ‘brug te ver’ voor de geallieerden, vooral voor Montgomery.