21. sep, 2015

Bridge to Liberation Experience, Arnhem, 18 september 2015

Het multimediaspektakel Bridge to Liberation Experience op 18 september 2015 vertelde met muziek, dans en beeld ‘het verhaal’ over de ‘slag om Arnhem’. Het te beleven evenement bij  de John Frostbrug was ter herdenking van de ‘Slag om Arnhem’; in historisch juiste termen van luchtlandingsoperatie Market ten noorden van de Neder-Rijn. Lichtbewapende luchtlandingstroepen kunnen immers geen slag leveren en Arnhem was geen doel van de 1ste Britse Luchtlandingsdivisie. 

Andere historische onjuistheden waren verovering van Arnhem en vervolgens naar Duitsland om de oorlog in december 1944 te beëindigen; ‘slag om de Rijnbrug’ en de Rijnbrug als een ‘brug te ver’ en zelfs 'brug naar bevrijding'. Wat een onzin. Operatie Market Garden was immers geen bevrijdingsoperatie. Het strategische doel van deze operatie was vorming van een bruggenhoofd op de Veluwe met uitlopers over de IJssel. Tactische doelen waren afsnijding van de Duitse troepen en hun lanceerplaatsen voor V2-raketten in het westen van Nederland. Het hoofddoel van de 1ste Britse luchtlandingsdivisie was vorming van een bruggenhoofd tussen de Westerbouwing en de spoorbrug bij Westervoort met ten minste één oeververbinding.

Ook de gespeelde scènes bevatten tal van historische onjuistheden: de generaals Urquhart en Lathbury reden niet met een jeep, maar renden door de wijk Lombok; het groepje bestond niet uit drie maar vier personen; Lathbury lag niet naast Frost in het ziekenhuis; het idee van een ontsnappingsroute naar geallieerd gebied was niet van Lathbury, maar van anderen in Ede; aan ontsnappingsoperatie Pegasus I namen niet honderden maar 138 personen deel.

Tot het gemythologiseerde verhaal behoren ook onder meer ‘onze John Frostbrug als een icoon van de Europese oorlogsgeschiedenis’ evenals hotel ‘De Wereld’ in Wageningen (http://www.bridgetoliberation.nl/). In dat hotel ondertekende de Duitse generaal Blaskowitz 5 mei 1945 slechts bevelen aan gecapituleerde Duitse bevelhebbers ter implementatie van de capitulatie op de Lüneburger Heide op 4 mei. Die capitulatie trad 5 mei 1945 om 08.00 uur in werking, ook in Nederland. Herdenken is noodzakelijk ‘om het erfgoed uit WOII te eren en de geschiedenis levend te houden’. Dat is juist. Duidelijk moet dan wel zijn dat wat men herdenkt ook historisch juist is.

Voorzitter Bart van Meer van de Stichting Bridge to Liberation vindt dat het spektakel landelijke uitstraling moet krijgen (de Gelderlander, 14 okt. 2015). Hij verwijst daarbij naar ‘een brug met zo’n verleden’ en pleit voor meer ‘eerbetoon aan de parachutisten’. Alsof de zweefvliegeenheden geen rol van betekenis hebben gespeeld. Van Meer gelooft nog steeds in het gemythologiseerde verhaal van onder meer de film A Bridge Too Far en het boek van Martin Middlebrook. Daarin wordt de ‘roemruchte’ brug ten onrechte ingezet als icoon van de stad, ‘brug naar bevrijding’ en ‘brug naar de toekomst’. Britten wisten echter slechts gebouwen aan weerszijden van de noordelijke toegangsweg tot de brug te bereiken en daar defensieve posities in te nemen. Het juiste historische verhaal is dus ver te zoeken. De John Frostbrug is vrijdag 16 september 2016 opnieuw het decor voor de beleving van de 'Slag om Arnhem'.