Bridge to Liberation

Arnhem, De Gelderlander en Omroep Gelderland herdenken nog steeds de mythe `slag om Arnhem' en het multimediaspektakel Bridge to Liberation. Doel van de geallieerden was niet bevrijding, maar de overwinning op Duitsland. Doel van operatie Market Garden was niet de brug bij Arnhem, maar vestiging van een sterk bruggenhoofd tussen Arnhem en Nunspeet als opstelplaats voor XXX Corps. De brug was dan ook geen brug naar bevrijding en was net zo belangrijk als de andere te veroveren bruggen, zoals die bij Son en Grave. Ze verzinnen er nu zelfs ook een evacuatie van Arnhem in 1945 bij. Doel van de 1st British Airborne Division was overigens vestiging van een bruggenhoofd tussen de Westerbouwing en Westervoort met ten minste een van de drie oeververbindingen als opstelplaats voor de twee flankkorpsen.

Omroep Gelderland: Market Garden Uitleg voor dummies.

Bevat veel historische onjuistheden Het doel van bruggenhoofdoperatie Market Garden was niet in 1944 oorlog te beëindigen, maar het vestigen van een sterk bruggenhoofd tussen Arnhem en Nunspeet. De weg naar Arnhem hoefde niet vrijgemaakt te worden. maar naar het IJsselmeer. Daarom bruggen veroveren. Doel 1st British Airborne Division was niet de Rijnbrug te veroveren, maar vestiging van een bruggenhoofd tussen de Westerbouwing en Westervoort met tenminste een van de drie oeververbindingen. Uitsluitend het bataljon van Frost had opdracht de drie oeververbindingen in te nemen. De andere bataljons moesten het beoogde bruggenhoofd van zuid naar noord opbouwen. Arnhem was dus geen brug te ver, maar het bruggenhoofd op de Veluwe. Operatie Market duurde ten noorden van de Neder-Rijn tot 19 september. Grondoperatie Garden liep 21 september ten zuiden van Elst vast op een Duitse blokkade. Einde van de hele operatie. Bevrijding van de rest van Nederland had niets met operatie Market Garden te maken. Schande om dit te publiceren. Zeker niet voor dummies.

Anthony Tucker-Jones, The Devil’s Bridge. The German Victory at Arnhem, 1944, Oxford 2020, 304 p.

Bevat kaarten en illustraties, bijlagen, noten, bibliografie en index. 

De tekst is goed geschreven, maar bevat inhoudelijk weinig nieuws. Er is te veel verouderde en achterhaalde literatuur gebruikt. De titel dekt de lading niet, omdat de auteur operatie Market Garden behandelt en niet alleen de strijd bij en in Arnhem. De afgebeelde brug is de Waalbrug bij Nijmegen. 

De tekst bevat bovendien veel historische onjuistheden. Generaal Winkelman tekende op 15 mei 1940 niet de Nederlandse capitulatie of capitulatie van Nederland, maar die van het Nederlandse leger, de troepen in Zeeland uitgezonderd. Holland moet Nederland zijn. Operatie Market Garden was geen luchtlandingsoperatie (uitsluitend het onderdeel Market) en had niet ten doel een opmars naar het Ruhrgebied of door de Duitse laagvlakte naar Berlijn. Het strategische doel van bruggenhoofdoperatie Market Garden was de vorming van een sterk bruggenhoofd tussen Arnhem en het IJsselmeer met diepe uitlopers over de IJssel. Het tactische doel was de afsluiting van de Duitse troepen en hun lanceerbases voor V1-raketten in het westen van Nederland. ‘Slag om Arnhem’ is een hardnekkige onjuiste mythe. Lichtbewapende luchtlandingstroepen kunnen immers geen slag leveren met een een door zware wapens gesteunde tegenstander, hooguit straat-, huis-aan-huis- en man-tegen-mangevechten. Het doel van de 1st British Airborne Division was niet Arnhem of zoals ook Bittrich dacht de brug over de Neder-Rijn bij Arnhem, maar de vorming van een bruggenhoofd tussen de Westerbouwing en Westervoort. De Britten wilden dat bruggenhoofd opbouwen van zuid naar noord. Vandaar dat niet drie bataljons naar de brug moesten oprukken, maar over evenwijdige routes naar het oosten. Uitsluitend het 2de bataljon moest drie oeververbindingen innemen. De troepen van Frost bereikten niet het noordelijke einde van de verkeersbrug, maar vestigden defensieve posities in gebouwen aan weerszijden van de noordelijke toegangsweg naar de brug. Market Garden duurde niet van 17 tot 26 september; Market mislukte 19 september ten noorden van de Neder-Rijn en grondoperatie Garden liep 21 september vast op de Duitse blokkade ten zuiden van Elst. Reeds de 22ste koos Montgomery voor de vestiging van bruggenhoofden bij Wesel en Keulen (operatie Gatwick). Model verplaatste niet 11 maar 15 september zijn hoofdkwartier van Arcen naar Oosterbeek. Krafft dineerde 15 september niet met Von Tettau, maar 16 september met Generalmajor Walter Grabmann, bevelhebber van de 3. Jagd Division op vliegveld Deelen. Generalleutnant, niet Generalmajor, Wilhelm Daser gaf zich niet in Gent maar 6 november 1944 in Middelburg over aan een majoor. Generaloberst Student bij Vught kreeg niet het operatieplan, maar een dagorder in handen. Sonnenstahl is Hans-Georg Sonnenstuhl, Worrowski is A. Wossowski en PIAT is de afkorting van Projectile Infantry Anti-Tank. Niet de hele geallieerde opmarsroute of Corridor heette Hell’s Highway, maar uitsluitend het deel tussen Son en Uden. De door luchtlandingstroepen beschermde opmarsroute liep overigens niet tot de Neder-Rijn, maar tot de Waal. Knaust arriveerde op 21 september niet ’s morgens, maar  pas aan het begin van de avond in Oosterhout. SS in de Betuwe in september 1944 is niet geheel juist. Kampfgruppe Knaust behoorde immers niet tot de SS; wel het 21st SS-Panzergrenadier Regiment en eenheden van de 10. SS-Panzer Division. De zogenaamde bevrijding van Arnhem op 12 april was de Britse zuivering van de door de inwoners verlaten stad. Een blunder is het opnemen van de geschiedvervalsing van een Duitse capitulatie met capitulatieonderhandelingen en een ratificatie van de capitulatie op 5 mei 1945 in Wageningen. Duitsland kon niet capituleren, omdat de geallieerden de Duitse regering in Flensburg niet erkenden. De Duitse troepen in Nederland en Noordwest-Duitsland (Legergroep Nordwest) en Denemarken capituleerden 4 mei 1945 om 18.30 uur op de Lüneburger Heide. Het Document van Overgave trad 5 mei 1945 om 08.00 uur in werking. Nederland was op dat tijdstip vrij. In Wageningen tekende de Duitse bevelhebber in Nederland Generaloberst J. Blaskowitz op 5 mei om 16.30 uur slechts de Orders to German Commanders on Surrender (Bevelen aan gecapituleerde Duitse bevelhebbers) ter implementatie van het Document van Overgave van 4 mei. Deze bevelen gingen voornamelijk over het verstrekken van gedetailleerde militaire informatie. Na ontwapening moesten de Duitse troepen naar krijgsgevangenschap in Duitsland.

dr. Jan Brouwer, recensie: Julian Thompson, Victory in Europe. From D-Day to the Destruction of the Third Reich. 1944-1945, London 2020, 160 p.

Het boek bevat veel illustraties, vertalingen, index.

De auteur volgt slechts de Brits-Canadese  opmars van de geallieerden door Noordwest-Europa van D-Day tot de ratificatie op 8 mei 1945 in Berlijn van de onvoorwaardelijke capitulatie van de Duitse gewapende strijdkrachten – en niet van Nazi-Duitsland - op alle fronten op 7 mei 1945 in Reims. Onderwerpen zijn o.a. de V-wapens, de mislukte bruggenhoofdoperatie Market Garden, de slag om de Schelde, de strijd bij Aken, de slag om de Ardennen, de conferentie van Jalta, het Rijnlandoffensief met de Britse Rijnoversteek bij Wesel, de Brits-Canadese opmars, de laatste dagen van Hitler en de onvoorwaardelijke overgave van de Duitse gewapende strijdkrachten op 3 en 7 mei 1945.

Historische onjuistheden zijn het gebruik van Holland voor Nederland, de geallieerde aanval op Duitsland beschouwen door de Noordwestelijke geallieerde opmars met verwaarlozing van de aanvallen uit het zuiden en het westen en vervolgens over een breed front van west naar oost naar de Elbe. Het doel van operatie Market Garden was niet een opmars naar Berlijn, maar de vestiging van een sterk bruggenhoofd tussen Arnhem en Nunspeet. Het doel van de 1st British Airborne Division was niet de brug bij Arnhem, maar de vestiging van een bruggenhoofd langs de Neder-Rijn van de Westerbouwing tot Westervoort met ten minste een van de drie oeververbindingen. Operatie Market Garden duurde niet van 17 tot 30 september 1944. Luchtlandingsoperatie Market mislukte ten noorden van de Neder-Rijn al op 19 september en grondoperatie Garden ten zuiden van Elst op 21 september. Montgomery besloot onmiddellijk tot vestiging van bruggenhoofden over de Rijn bij Wesel en Keulen. Er lag geen landingszone in Arnhem en Frost en zijn troepen bereikten het noordelijke deel van de Rijnbrug niet, maar vestigden defensieve posities in gebouwen aan weerszijden van de noordelijke toegangsweg naar de brug. De brug viel dan ook niet in Britse handen. De andere twee bataljons hadden andere taken bij de opbouw van zuid naar noord van het beoogde bruggenhoofd. Friedeberg is  Friedeburg, Kinsel is Kinzel en Friedl is Friedel. Er was geen Duitse capitulatie op de Lüneburger Heide op 4 mei 1945, maar een onvoorwaardelijke capitulatie van  de Duitse gewapende strijdkrachten in Nederland, Noordwest-Duitsland en Denemarken. Deze capitulatie trad 5 mei om 08.00 uur in werking. Alle Duitse gewapende strijdkrachten capituleerden onvoorwaardelijk op alle fronten op 7 mei 1945 in Reims. Deze capitulatie trad op 8 mei in werking. Vandaar dat 8 mei Victory in Europe Day (VE-Day) is. Op 8 mei was in Berlijn geen capitulatie, zeker niet van Nazi-Duitsland, maar de ratificatie van de op 7 mei in Reims getekende Act of Military Surrender.

Het boek bevat dus veel historische onjuistheden. Daarom niet aanbevolen.

dr. Jan Brouwer, recensie: Nationaal Comité 4 en 5 mei en Noordhoff Atlasproducties, De Bosatlas van de Tweede Wereldoorlog, Groningen 2020. 256 p.

Met plaatsnamenregister, thematisch register en personenregister.

Zoals verwacht, is de Bosatlas fraai uitgevoerd met foto’s in  kleur en zwart-wit, kaarten en overzichten. Aandacht is besteed aan Europa vóór, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog, aan herschikking van de wereldkaart, internationale samenwerking  en Nederland na 1945 en ten slotte aan herdenken en vieren en vrede en veiligheid.

Helaas bevat de atlas toch nog veel slordige historische onjuistheden:

p. 39 Niet Nederland capituleert op 15 mei 1940, maar het Nederlandse leger, troepen in Zeeland uitgezonderd.

98-99 foto van hotel De Wereld over twee pagina’s is wel erg overdreven. Blaskowitz bevestigt capitulatie van 4 mei niet, maar ondertekent op 5 mei 1945 om 16.30 uur zoals vereist ‘onmiddellijk, zonder tegenspraak’ Orders to German Commanders on Surrender (Bevelen aan Duitse gecapituleerde bevelhebbers) ter implementatie van het Document van Overgave van 4 mei 1945 op de Lüneburger Heide dat op 5 mei om 08.00 uur in werking is getreden. Dat betekent het einde van de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Nederland is vrij en viert sindsdien 5 mei als bevrijdingsdag. Geen enkele plaats kan dus stad der bevrijding zijn.

p. 100-101 4 mei 1945. Onjuist is ‘Einde van de oorlog in Europa: in Lüneburg capituleert de Duitse legercommandant Van Friedeburg’ of de Wehrmacht.  Onjuist is ook 8 mei 1945: officiële capitulatie van Duitsland. Juist is: de ondertekening door Generaloberst Jodl van de Act of Military  Surrender (onvoorwaardelijke overgave van alle Duitse gewapende strijdkrachten op alle fronten) op 7 mei 1945 in Reims wordt van kracht op 8 mei 1945. Dat is het einde van de Tweede Wereldoorlog in Europa; vandaar Victory in Europe Day (VE-Day). Niet in Lüneburg, maar op de Timeloberg op de Lüneburger Heide capituleren met instemming van het Oberkommando der Wehrmacht de Duitse troepen in Nederland, Noordwest-Duitsland, Sleeswijk-Holstein en Denemarken. Von Friedeburg was geen legercommandant, maar grootadmiraal bij de marine. Op 8 mei ratificeerden in Berlijn-Karlshorst legerbevelhebbers van Duitsland en de geallieerden de Act of Military Surrender van 7 mei te Reims. Duitsland of de regering van Dönitz (p. 104) kon niet capituleren, omdat de geallieerden de voorlopige regering van Dönitz niet erkenden. Op 15 augustus 1945 maakte keizer Hirohito niet de capitulatie van Japan (2 september 1945) bekend, maar kondigde hij die aan (zie ook p. 121).

p. 110-111 Niet vermeld is het doel van bruggenhoofdoperatie Market Garden: vestiging van een sterk bruggenhoofd tussen Arnhem en Nunspeet met diepe uitlopers over de IJssel. Deze operatie was geen bevrijdingsoperatie. Eén bataljon slaagde erin de noordelijke oprit  van de verkeersbrug bij Arnhem te bezetten moet zijn: één bataljon moest de toegangswegen naar drie oeververbindingen te bezetten.  De operatie duurt niet tot 26 september. Market mislukt al 19 september en Garden 21 september. Market Garden is dan voorbij en mislukt en 22 september vervangen door een operatie gericht op de vorming van bruggenhoofden bij Wesel en Keulen.   

p. 120 Nee, het Duitse leger capituleert niet op 4 mei 1945 in Noordwest-Europa. Er was wel een onvoorwaardelijke capitulatie – geen wapenstilstand - van een aantal legergroepen en de Duitse troepen in Denemarken. Oorlog was 5 mei om 08.00 uur – van kracht worden van capitulatie op de Lüneburger Heide voor Nederland voorbij. Wat nog moest volgen waren het tekenen van uitvoeringsbevelen (5 mei in Wageningen), ontwapening en de terugtocht van de Duitse troepen. Er worden 5 mei dus niet de details van de Duitse capitulatie geregeld. Een Duitse capitulatie was zoals vermeld onmogelijk. Ontwapening heeft nou eenmaal tijd nodig.

dr. Jan Brouwer recensie: NOS Bevrijdingsjournaal april/mei 1945, delen 8 (4 mei) en 9 (5 mei).

De journaals bevatten in het algemeen - de aflevering van 13 en 24 december 2020 uitgezonderd - juiste informatie over de onvoorwaardelijke capitulatie van de Duitse troepen in Nederland, Noordwest-Duitsland, Sleeswijk-Holstein en Denemarken op 4 mei op de Lüneburger Heide; de inwerkingtreding van het Document van Overgave op 5 mei om 08.00 uur; de situatie van de ‘vijandelijke gecapituleerde Duitse soldaten’ in Nederland en de ongedisciplineerde NBS. Koningin Wilhelmina richtte zich terecht tot de bevolking van heel Nederland en maakte geen onderscheid tussen het vrije oosten en nog bezette westen (wat onzin is). Juist was de opmerking dat er geen onderhandelingen waren over de Orders to German Commanders on Surrender (Bevelen aan gecapituleerde Duitse bevelhebbers) over allerlei militaire zaken. De naam van hotel De Wereld was niet symbolisch. Het hotel lag strategisch aan de rand van de geneutraliseerde zone voor voedseltransporten. De bevelen vormden geen dik pak papier, maar drie pagina’s. Onjuist is het verlenen van 24 uur uitstel van ondertekening van de bevelen. Blaskowitz ondertekende ‘onmiddellijk, zonder tegenspraak’  de bevelen op 5 mei om 16.30 uur en kreeg desgevraagd 24 uur uitstel voor het aanbieden van de gevraagde veelal gedetailleerde militaire informatie. Totale nonsens in de begeleidende tekst in NCRV-gids 18 2020, p. 12-13 van Christ Klep is de opmerking over ‘een aparte Duitse capitulatie voor bezet West-Nederland: op 5 en 6 mei in Wageningen’ voor de circa 120.000 bewapende Duitsers die wachtten op ontwapening en aftocht. Een Duitse capitulatie was onmogelijk omdat de geallieerden de Duitse regering in Flensburg niet erkenden. Alle Duitse troepen in Nederland hadden 4 mei al gecapituleerd. Overigens was prins Bernhard 6 mei niet aanwezig in de aula.

7 mei 1945 Alfred Jodl ondertekent de onvoorwaardelijke overgave van alle Duitse gewapende strijdkrachten op alle fronten. Inwerkingtreding 8 mei 23.01 uur. De Tweede Wereldoorlog in Europa is ten einde. Daarom 8 mei Victory in Europe day (VE-Day). 's Avonds wordt de Duitse overgave nog eens getekend, aldus het Bevrijdingsjournaal. Nee, nee, nee!   Geallieerde en Duitse bevelhebbers RATIFICEREN de Act of Military Surrender van 7 mei te Reims om tegemoet te komen aan Stalin en Britten die geen tweede dolkstootlegende willen.   

24 december 2020: 

Het blijft nog tobben met capitulaties. Duitse troepen in Nederland capituleerden niet op 5 mei 1945 in Wageningen, maar op 4 mei 1945 op de Lüneburger Heide. Inwerkingtreding 5 mei om 08.00 uur. Nederland was vrij. Ter implementatie van Document van Overgave: bevelen tekenen door gecapituleerde Duitse bevelhebbers tot verstrekking van militaire informatie (in Wageningen), ontwapening en krijgsgevangenschap. Japan capituleerde niet op 15 augustus 1945 (slechts aankondiging ervan), maar op 2 september 1945 aan boord USS Missouri in baai van Tokio. Graag historische onjuistheden opruimen.

75 jaar Vrijheid, bijlage bij De Gelderlander, 30 april 2020

Bijlage 75 jaar Vrijheid van De Gelderlander bevat zoals verwacht weer vele onjuistheden.

Pag. 6: op 5 mei bereiken de Canadese generaal  Foulkes en zijn Duitse collega Blaskowitz in hotel De Wereld een akkoord over de capitulatie. Het uitwerken ‘van de praktische consequenties’ (?) vergt nog twee dagen. Britten en Canadezen trekken op 7 mei naar het nog bezette West-Nederland.

Nee, Blaskowitz ondertekent 5 mei 0m 16.30 uur zoals vereist ‘onmiddellijk, zonder tegenspraak’ de Orders to German Commanders on Surrender (Bevelen aan gecapituleerde Duitse bevelhebbers). Desgevraagd krijgt hij 24 uur uitstel voor het leveren van de vaak zeer gedetailleerde militaire informatie. Op 7 mei gaan Britten en Canadezen in West-Nederland de Duitse troepen ontwapenen.

Pag. 10  5 mei. In hotel De Wereld in Wageningen geeft de Duitse commandant Blaskowitz zich over aan de Canadese generaal Foulkes. Dit is het einde van de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Dit is onzin. Zie hierboven. Het Document van Overgave van 4 mei op de  Lüneburger Heide trad 5 mei om 08.00 uur inwerking. De Duitsers staakten alle vijandelijkheden. Nederland was vrij. De Tweede Wereldoorlog in Nederland was ten einde.

Op 6 mei vond de ondertekening van de capitulatievoorwaarden plaats in de aula van de Landbouwhogeschool. West-Nederland kan de bevrijders binnenhalen.

Op 6 mei leverde Blaskowitz de vereiste militaire informatie precies op tijd in bij de Canadezen in de aula. Capitulatievoorwaarden konden uiteraard niet worden gesteld: niet bij een onvoorwaardelijke capitulatie en zeker niet erna. Britse en Canadese troepen trokken 7 mei naar het westen voor ontwapening van de Duitse troepen.

Pag 11. Op 8 mei In Berlijn ondertekent de Duitse veldmaarschalk Keitel de onvoorwaardelijke overgave van Duitsland. De Tweede Wereldoorlog is ten einde in Europa.

Op 8 mei tekenen in Berlijn-Karlshorst Duitse, Russische en westerse geallieerde  bevelhebbers de Ratificatieakte van de Act of Military Surrender getekend 7 mei in Reims. Deze Akte trad 8 mei in werking. Daarom is 8 mei de Tweede Wereldoorlog ten einde in Europa en is die dag Victory in Europe Day (VE-Day).  

dr. Jan Brouwer, recensie: Egbert van de Schootbrugge, De Bevrijding van West-Europa. Het einde van de Tweede Wereldoorlog, Utrecht 2020, 224 p.

Met (zwart-wit) illustraties, bibliografie, illustratieverantwoording en personenregister.

Het boek is fraai uitgevoerd in handig formaat, met een duidelijk lettertype en goed geschreven. Toch een paar kritische kanttekeningen. Het doel van de westerse geallieerden was niet de bevrijding van (West-)Europa, maar ‘Nothing less than Full Victory on Germany’. Deze overwinning betekende niet ‘Het Einde van de Tweede Wereldoorlog’, maar van deze oorlog in Europa. Duitse capitulatie en de onvoorwaardelijke overgave van Duitsland zijn onjuist. Duitsland kon niet capituleren, omdat de geallieerden de Duitse regering in Flensburg niet erkenden. Engeland moet het Verenigd Koninkrijk zijn, Rusland de Unie van Socialistische Sovjet Republieken (USSR) en waaronder onder wie. Het accent ligt op bevrijding van gebieden, terwijl het middel van de geallieerden niet bevrijding of verovering maar vernietiging was van de Duitse strijdkrachten, industriecentra en steden. De doelen van bruggenhoofdoperatie Market Garden en de 1st British Airborne Division zijn correct verwoord. Het bataljon van Frost wist echter niet de noordzijde van de Rijnbrug te bereiken, maar gebouwen aan weerszijden van de noordelijke toegangsweg naar de brug. Er was geen Waco-zweefvliegtuig neergestort in de buurt van Vught en een van de inzittenden had niet het operatieplan bij zich. In werkelijkheid moest een Horsa-zweefvliegtuig een noodlanding maken ten zuiden van Dongen en vonden Duitsers in het vliegtuig de dagorder voor de 101st U.S. Airborne Division.  Generaal Urquhart en brigadier Lathbury bevonden zich 17 september juist niet in de omgeving van hotel Hartenstein, maar aan de westzijde van Arnhem. Ook hun escapades op 18 en 19 september zijn onjuist weergegeven. Operatie Market Garden duurde niet tot 26 september. Reeds op 19 september was luchtlandingsoperatie Market ten noorden van de Neder-Rijn mislukt en op 21 september grondoperatie Garden ten zuiden van Elst. Het operatieplan was 22 september al vervangen door operatie Gatwick gericht op de vestiging van bruggen hoofden bij Wesel en Keulen. De nasleep van gevluchte en teruggetrokken Britten naar Oosterbeek duurde nog tot de evacuatie in de nacht van 25 op 26 september. Deze evacuatie werd niet uitsluitend door de 43rd Wessex Infantyry Divisionuitgevoerd, maar vooral door Canadese genietroepen.De perimeter in Oosterbeek was geen bruggenhoofd en daarvoor ook niet geschikt te maken. De Waaloversteek in Nijmegen op 20 september kostte inderdaad niet aan 48 Amerikaanse militairen het leven, maar aan twintig. Vijf sneuvelden voorafgaand aan de oversteek en drieëntwintig na de overtocht in Lent, Oosterhout of een Belgisch ziekenhuis. Een bronvermelding voor deze juiste mededeling ontbreekt. Veroverd werden niet de noordzijden van de bruggen, maar de noordelijke toegangswegen. De 1ste Poolse Onafhankelijke Parachutisten Brigade bestond uiteraard niet uit drie brigades, maar uit drie bataljons, waarvan er een op 23 september landde bij Overasselt. De Duitsers dachten juist niet dat de Polen zich bij de Britten in Oosterbeek wilden voegen, maar vreesden een aanval naar de verkeersbrug ten zuiden van Arnhem; vandaar de vorming van het Sperrverband Harzer ten oosten van de spoorlijn tussen Arnhem en Elst. In september waren er in de Over-Betuwe onvoldoende troepen voor het alsnog vestigen van een bruggenhoofd op de Veluwe. Een ‘Duitse capitulatie’ of overgave was onmogelijk omdat de geallieerden de Duitse regering in Flensburg niet erkenden.  Capitulatieonderhandelingen waren niet mogelijk bij een onvoorwaardelijke capitulatie. Generaloberst Blaskowitz tekende niet op 6 maar op 5 mei om 16.30 uur de Orders to German Commanders on Surrender (Bevelen aan Duitse bevelhebbers die zich hebben overgegeven). Desgevraagd kreeg hij 24 uur uitstel voor het leveren van de vereiste vaak zeer gedetailleerde militaire informatie. Die leverde hij op 6 mei af in de aula van de landbouwhogeschool. Op de heenweg had hij in een boerderij aan de Nude volgens afspraak om 16.00 uur informatie verstrekt aan de bevelhebber van de Britse 49th West Riding Infantry Division die de volgende dag naar het westen moest oprukken voor ontwapening van Duitse troepen. Op 7 mei tekende Jodl in Reims niet de onvoorwaardelijke overgave van Duitsland, maar van alle Duitse gewapende strijdkrachten op alle fronten. De volgende dag ratificeerden in Berlijn-Karlshorst Duitse bevelhebbers in aanwezigheid van westerse en Russische geallieerde bevelhebbers de Act of Military Surrender van Reims. 

Blunders van Omroep Gelderland.

Hoe kan Omroep Gelderland de historisch zeer ondeskundige Martin de Graaf informatie laten geven uit Wageningen. Die kraamt veel onzin uit: over vrede getekend in Wageningen; over prins Bernhard aanwezig namens Nederland; een capitulatie van Duitsland en de Duitsers en Wageningen als Stad der Bevrijding.

In werkelijkheid vond In Wageningen slechts de ondertekening plaats van bevelen aan de gecapituleerde Duitse bevelhebber in Nederland over het verstrekken van militaire informatie ter implementatie van de op 4 mei 1945 om 18.30 uur op de Lüneburger Heide getekende  onvoorwaardelijke (dus zonder capitulatievoorwaarden of -onderhandelingen) capitulatie van de Duitse troepen (dus niet van Duitsland of Duitsers en dus geen Duitse overgave of capitulatie) in Nederland, Noordwest-Duitsland, Sleeswijk-Holstein, Helgoland en Denemarken. Het Instrument of Surrender (Document van Overgave) trad op 5 mei 1945 om 08.00 uur in werking. Dit tijdstip betekende het officiële einde van de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Nederland was vrij en viert sindsdien op 5 mei de nationale feestdag Bevrijdingsdag.

dr. Jan Brouwer, recensie: Anne Doedens en Liek Mulder, (Oorlogsdossier) 1944 1945 Nederlandse Bevrijdingsoorlog. De rafelranden van een grimmige strijd, Zutphen 2020, 222 p.

Met bibliographie, websites en register. 

Het boek is vlot en goed leesbaar geschreven. Het bevat helaas veel historische onjuistheden, zoals de titel. De geallieerden voerden immers geen bevrijdingsoorlogen, ook geen oorlog om de bevrijding van Nederland. Hun doel was niets minder dan de overwinning op Duitsland. Het middel was vernietiging van Duitse strijdkrachten, industriecentra en steden. Bevrijden dient dan ook gelezen te worden als zuiveren of vernietigen van vijandelijke troepen. Het doel van operatie Market Garden was niet de verovering van bruggen over de grote rivieren of de bevrijding van Nederland, maar `- zoals uiteindelijk op p. 45 vermeld - de vestiging van een sterk bruggenhoofd tussen Arnhem en het IJsselmeer voor het Britse XXX Corps met diepe uitlopers over de IJssel. Arnhem was dan ook geen doel. De kaart op p. 41 is daarom onjuist. Eisenhower handhaafde de strategie van een breed front, ook tijdens bruggenhoofdoperatie Market Garden. Montgomery mocht kiezen tussen de vorming van een bruggenhoofd op de Veluwe en bij Wesel. Hij gaf geen bevel tot verovering van alle bruggen tussen Arnhem en Wesel. Operatie Market Garden duurde niet van 17 tot 26 september 1944: luchtlandingsoperatie Market mislukte 19 september ten noorden van de Neder-Rijn bij Arnhem en grondoperatie Garden 21 september ten zuiden van Elst. De volgende dag koos Montgomery voor operatie Gatwick gericht op de vorming van bruggenhoofden bij Wesel en Keulen. De doodsteek voor Market werd dan ook niet tussen 24 en 26 september gegeven door een blokkade Duitse troepen van de Corridor. In november was er geen Duitse capitulatie op Walcheren, maar capitulaties van Duitse troepen. Hell’s Highway was niet de benaming voor de geallieerde Corridor naar de Waal (niet tot Elst en Driel), maar voor de weg tussen Son en Uden. De auteurs hanteren nog de al lang weerlegde mythe ‘slag om Arnhem’ en spreken over de Betuwe waar ze de Over-Betuwe bedoelen. Het doel van de Britse 1st Airborne Division was niet de verovering van de verkeersbrug bij Arnhem, maar de vorming van een bruggenhoofd tussen de Westerbouwing en Westervoort als opstelplaats voor de beide flankkorpsen. Uitsluitend het 2de bataljon moest de toegangen naar de drie oeververbindingen innemen. De andere twee bataljons voilgden evenwijdige routes om van zuid naar noord het beoogde bruggenhoofd te vormen. Bruggen hoefden niet te worden bezet en bruggenhoofden bij de bruggen niet gevormd. Ook de perimeter in Oosterbeek was geen bruggenhoofd. Tijdens de Waaloversteek op 20 september sneuvelden geen 48, maar 20 militairen. Vijf sneuvelden voorafgaand aan de oversteek en 23 erna in Lent, Oosterhout of een Belgisch ziekenhuis. Geen regiment maar een bataljon probeerde 24 september bij Driel over te steken naar de noordelijke rivieroever. Sosabowski stelde niet voor de Britten in Oosterbeek westelijker over te zetten, maar om westelijker een (niet aanwezige) Britse brigade naar de noordelijke oever over te zetten. Overigens speelden de Poolse parachutisten bij de evacuatie een aan Britse en Canadese genietroepen ondergeschikte rol. De kwestie Sosabowski was bovendien geen persoonlijke of militaire, maar een politieke kwestie. De evacuatie van de inwoners van Arnhem had niets met operatie Market Garden te maken. Duitsers vreesden een nieuw geallieerd offensief uit het geallieerde Over-Betuwse bruggenhoofd (niet naar het westen, maar naar het noorden of oosten) na de luchtlandingen bij Overasselt op 23 september en de op die dag begonnen Britse aanval op Elst en Bemmel. Arnhem werd overigens op 14 april niet bevrijd, maar gezuiverd van vijandelijke troepen. Niet de Betuwe was een bufferzone, maar de Over-Betuwe (niet de Overbetuwe; namen van gemeenten hebben immers geen lidwoord) was een geallieerd bruggenhoofd. (The Island). De strijd bij Opheusden had te maken met een vertraagde Duitse flankaanval aan het einde van een groot Duits offensief tegen het geallieerde bruggenhoofd in de eerste week van oktober 1944. De auteurs spreken vaak over Engelse troepen, terwijl ze Britse troepen bedoelen.

De ‘bevrijdingsoperaties’ in maart en april 1945 in Nederland of acties gericht op de ‘bevrijding van Nederland’ ten noorden van de grote rivieren door Britse en Canadese troepen waren in werkelijkheid zuiveringsacties gericht op het veiligstellen van een verbindings- en bevoorradingsroute van Eindhoven via Nijmegen en Arnhem naar het noorden en noordoosten en verdedigen van de linkerflank van het Britse 2nd Army. De auteurs laten de ‘Tweede Slag om Arnhem’’ – ook een mythe – in april 1945 beginnen met de zuivering van gebieden als De Praets en Meinerswijk die echter tot de gemeente Elst behoorden. De Britse 49th West Riding Infantry Division had met Canadese tanksteun na vier maanden verblijf in het geallieerde Over-Betuwse bruggenhoofd de Over-Betuwe geheel gezuiverd en was 12 april het Pannerdensch Kanaal en de IJssel overgestoken naar Anhem en de Veluwe. Operatie Cleanser (zuivering) – niet bevrijding - van de Veluwe was begonnen.

Historisch juist is de tekst over de onvoorwaardelijke capitulatie van ook de Duitse troepen in Nederland op 4 mei 1945 om 18.30 uur op de Lüneburger Heide en het stoppen van alle vijandelijkheden op 5 mei om 08.00 uur. De gecapituleerde Duitse bevelhebber in Nederland moest bevelen ondertekenen ter implementatie van het Document van Overgave van 4 mei. Onjuist is te spreken over ‘Orders on the Surrender of 25 German to 1 Canadian Corps. Army’. Er was immers, zoals uitstekend weergegeven, geen capitulatie in Wageningen. Juist is de benaming ‘Orders to German Commanders on Surrender’ (Bevelen aan gecapituleerde Duitse bevelhebbers), opgesteld door de Canadese generaal Foulkes. Onjuist is ook te spreken over een  algemene capitulatieovereenkomst op 8 mei in Berlijn. De Tweede Wereldoorlog in Europa eindigde op 7 mei 1945 met de ondertekening in Reims van de onvoorwaardelijke capitulatie van alle Duitse gewapende strijdkrachten op alle fronten. De Act of Military Surrender van Reims werd op 8 mei in Berlijn-Karlshorst slechts geratificeerd.

Correctie bij foto onderschrift

Nee, geallieerden trokken niet vanuit Arnhem naar de Liemers (De Gelderlander, 22 februari 2020) en ook niet van Westervoort de IJssel over om Arnhem te bevrijden (De Gelderlander, 25 februari 2020). 

De Britse 49th (West Riding) Infantry Division trok gesteund door het Canadese Ontario 11th Armoured Regt. na een verblijf van vier maanden in het geallieerde Over-Betuwse bruggenhoofd vanuit dit bruggenhoofd op 12 april 1945 het Pannerdensch kanaal en de IJssel over om het zuidelijke deel van de Veluwe van Duitse troepen te zuiveren. Hun taak was het veiligstellen van een verbindings- en bevoorradingsroute naar het noorden en noordoosten. Bevrijding was geen geallieerde taak. Het geallieerde doel was de overwinning op Duitsland. #OmroepGld  #Gelderlander

dr. Jan Brouwer: geschiedvervalsing van capitulatiebesprekingen in Wageningen bij beste Gelderse oorlogsfoto's

Correcte geschiedschrijving is belangrijker dan gemeentelijke belangen. Opmerkelijk bij de keuze van de vijftig beste Gelderse oorlogsfoto’s is de aanwezigheid van een foto uit Wageningen over ‘capitulatiebesprekingen, capitulatievoorwaarden, een Duitse overgave en ondertekening van een capitulatie op 6 mei in de aula. Allemaal nonsens. De Duitse troepen in Nederland (als onderdeel van Legergroep Nordwest onder bevel van Generalfeldmarschall Ernst Busch), Sleeswijk-Holstein en Denemarken  capituleerden op 4 mei 1945 op de Timeloberg op de Lüneburger Heide. Het Document van Overgave trad op 5 mei om 08.00 uur in werking. Nederland was vrij. Ter implementatie van de artikelen 3 en 4 van het Document van Overgave moest de gecapituleerde Duitse bevelhebber Blaskowitz in Nederland ‘verdere bevelen’ over militaire informatie tekenen en binnen 24 uur uitvoeren. Gelukkig is de foto daarna afgevallen.

De Gemeente Wageningen en #Wageningen45 houden vast aan de geschiedvervalsingen, mythen of leugens van 'onderhandelingen' over 'voorwaarden' voor de 'capitulatie van de Duitsers' in Nederland en het 'einde van de Tweede Wereldoorlog in Nederland'.

In werkelijkheid capituleerden de Duitse troepen in Nederland - niet de Duitsers - (als onderdeel van Legergroep Nordwest), Sleeswijk-Holstein en Denemarken op 4 mei 1945 om 18.30 uur op de Lüneburger Heide. Het Document van Overgave trad op 5 mei om 08.00 uur in werking: dit was het einde van de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Nederland was vrij.
In Wageningen tekende de gecapituleerde Duitse bevelhebber Blaskowitz zonder commentaar (uiteraard zonder onderhandelingen en voorwaarden) om 16.30 uur de vereiste 'verdere bevelen' over het verstrekken van allerlei militaire informatie ter implementatie van het Document van Overgave. Meer niet.
Wageningen is dus niet Stad der Bevrijding of stad van de vrijheid, maar stad van de leugens, mythen en geschiedvervalsingen om zo veel bezoekers te trekken. #LaradeBrito

Als men in Wageningen iets niet weet of snapt, kan men beter de mond houden dan onzin uit te kramen. Als men de waarheid verdraait of vervalst voor hogere bezoekersaantallen doet men aan geschiedvervalsing. Ook met het schrijven van een boek over 75 jaar stad der bevrijding. 

Wageningen is zelfs niet het symbolisch centrum van de bevrijding van Nederland. 

Het is weer triest. Veel onnodige historische onjuistheden. In Wageningen waren geen onderhandelingen over voorwaarden voor een Duitse capitulatie. Bevrijding van Nederland was 5 mei om 08.00 uur al een feit bij de inwerkingtreding van de onvoorwaardelijke capitulatie van ook de Duitse troepen in Nederland op 4 mei op de Lüneburger Heide. Operatie Market Garden was geen luchtlandingsoperatie, alleen Market. Doel van operatie Market Garden was vestiging van een bruggenhoofd op de Veluwe tussen Arnhem en Nunspeet met diepe uitlopers over de IJssel, niet bevrijding van (delen van) Nederland, Gelderland of verovering Arnhem (geen doel dus ook geen brug te ver). Britten trokken eerst Pannerdensch kanaal en daarna IJssel over naar Veluwe. Wageningen was door Britten al 17 april gezuiverd van Duitse troepen. Geallieerden waren geen bevrijders, maar moesten linkerflank beschermen van Britse 2de Leger en bevoorradings- en verbindingsroute van Eindhoven over Nijmegen en Arnhem naar het noorden en noordoosten veiligstellen. Burgers zagen vernietigings- en zuiveringsacties tegen Duitse troepen als bevrijding.

Wegwijzers langs zgn. Liberation Route

Het jaar is nog maar net begonnen of de eerste historische onjuistheden staan al weer in de krant (De Gelderlander, 6 januari 2020). Jurriaan de Mol, de man achter de Liberation Route - juist is Overwinningsroute - wil wegwijzers plaatsen langs de route van de ‘bevrijders’. Mythevorming dus. Het doel van de geallieerden was immers niet de bevrijding van (West-)Europa, maar de overwinning op Duitsland en Italië. Het middel was vernietiging van de Duitse strijdkrachten, industriecentra en steden. Ze hielden dan ook geen bevrijdings-maar overwinningsparades; vieren 8 mei, de dag waarop de capitulatie van de Duitse troepen op alle fronten in Reims in werking trad, Victory in Europe-Day. Churchill maakte niet voor niets het V-teken van Victory en in Frankrijk in La Fourchette staat het Normandy Victory Museum. Duitsland en Italië zijn dan ook niet bevrijd, maar overwonnen. Daar is dus helemaal geen plaats voor een ‘bevrijdingsroute’. Duitsers beschouwen de geallieerden als overwinnaars, veroveraars en bezetters. Bovendien besteedt De Mol geen of te weinig aandacht aan de geallieerde opmars over een breed front van Normandië tot de Elbe. Berlijn was een prooi voor het Rode Leger. De Mol dient dus wegwijzers te plaatsen langs de vier overwinningsroutes (van de Noordelijke, Centrale en Zuidelijke Groep van Legers van de westerse geallieerden en van het Rode Leger).