dr. Jan Brouwer, recensie: André Horlings, Arnhem Spookstad. Ooggetuigenverslagen van de slag en evacuatie, heruitgave 2018, 188 p.

Een inhoudelijk slecht geschreven boek, met veel te veel historische onjuistheden. De auteur is er niet in geslaagd persoonlijke getuigenissen tegen de juiste historische achtergrond te plaatsen. Doel van operatie Market Garden was niet Arnhem, maar de vestiging van een sterk bruggenhoofd tussen Arnhem en het IJsselmeer met diepe uitlopers over de IJssel bij Zwolle, Deventer en Zutphen als opstelplaats voor het XXX Corps. Dit was een brug te ver voor het Britse Tweede Leger. De verkeersbrug bij Arnhem was geen doel en dus ook geen brug te ver. Een brug te ver voor de 1st British Airborne Division was de vestiging van een bruggenhoofd langs de Neder-Rijn tussen de Westerbouwing en Westervoort met daarin opgenomen tenminste een van de drie oeververbindingen bij Arnhem. Operatie Market Garden was een brug te ver voor de Britse veldmaarschalk Montgomery. Slag om Arnhem is een hardnekkige geschiedvervalsing. Lichtbewapende luchtlandingstroepen kunnen immers geen slag leveren met een zwaarbewapende tegenstander en Arnhem was hun doel niet. Ze werden dan ook al op 19 september  - niet 25 september – verjaagd naar gebied rond Hartenstein in Oosterbeek. Arnhem werd 14 april niet bevrijd, maar van Duitse troepen gezuiverd. Canadese Polar Bears is onjuist. Bedoeld is de Britse 49th West Riding Infantry Division (Polar Bears). Ook een Tweede Slag om Arnhem is een mythe. Doel van de geallieerden was niet de bevrijding van (West-)Europa, maar de overwinning op Duitsland. Ze hielden dan ook geen bevrijdings-, maar overwinningsparades. Het middel was vernietiging van de Duitse strijdkrachten, industriecentra en steden. De evacuatie van de bewoners van Arnhem van 23 tot 25 september had niets te maken met het weer verkrijgen van de Duitse  controle over Arnhem. De Duitsers vreesden een geallieerd offensief uit het Over-Betuwse bruggenhoofd na luchtlandingen bij Overasselt en de aanval op Bemmel en Elst op 23 september 1944. Het boek is gebaseerd op zestig verhalen of persoonlijke getuigenissen over de strijd in en bij Arnhem en de evacuatie. Aan de hand daarvan vertelt de auteur zonder enige historische kennis het verhaal van de geschiedvervalsing ‘slag om Arnhem’, de evacuatie en de terugkeer. Engelse soldaten waren in feite Britse soldaten. Ze vochten niet om de brug, maar om de noordelijke toegangsweg naar de verkeersbrug. De brug kon dan ook niet in Duitse handen komen. Ze konden wel de stad plunderen. Niet aanbevolen.

dr. Jan Brouwer, recensie: Zeno, Arnhem ’44. De strijd om de Rijnbruggen, 2014, 272 p.

Titel en ondertitel zijn onjuist. De goed geschreven roman met veel onjuistheden over bruggenhoofdoperatie Market Garden gaat niet over Arnhem in september 1944 noch over de geschiedvervalsing ‘slag om Arnhem. Het boek gaat ook niet over ‘de strijd om de Rijnbruggen’. Onderwerp is een peloton pathfinders van de 21st Independent Parachute Company dat voornamelijk opereerde op en bij de landingsterreinen ten westen van Wolfheze en in delen van de perimeter. Daarin hadden restanten van de 1st British Airborne Division zich moeten terugtrekken na de snelle mislukking van luchtlandingsoperatie Market ten noorden van de Neder-Rijn op 19 en niet pas op 25 september 1944. Deze Onafhankelijke Compagnie loodste de hoofdmacht van de divisie naar de juiste terreinen. Hun taak was het opzetten van Eureka-radiobakens, uitleggen van witte nylon markeerlappen en ontsteken van gekleurde rooksignalen. 

Andere historische onjuistheden zijn dat de luchtlandingstroepen een tapijt hadden neergelegd voor de grondtroepen (operatie Garden) tot Arnhem. In werkelijkheid liep de beschermde hoofdopmarsroute of Corridor tot de Waal. Op 21 september mislukte de grondoperatie toen de Irish Guards vastliepen op een Duitse blokkade ten zuiden van Elst. Doel van de grondtroepen, het Britse Tweede Leger, was de vestiging van een sterk bruggenhoofd tussen Arnhem en het IJsselmeer met diepe uitlopers over de IJssel bij de bruggen van Zwolle, Deventer en Zutphen als opstelplaats voor het XXX Corps. Doel van de Britten ten noorden van de Neder-Rijn was niet Arnhem of de bruggen, maar de vestiging van een bruggenhoofd tussen de Westerbouwing en Westervoort met daarin opgenomen ten minste een van de drie oeververbindingen. De Britten moesten ook niet ‘oprukken naar Arnhem, de stad bezetten en doortrekken naar de bruggen’ (p. 20, 33), waarvan ze er overigens al twee waren gepasseerd (de spoor- en de pontonbrug). Het 2de bataljon onder Frost wist de verkeersbrug niet te bereiken, ook niet de noordzijde of het noordelijk uiteinde van de brug en kwam ook niet op de brug. Het vestigde defensieve posities in gebouwen aan weerszijden van de noordelijke toegangsweg naar de verkeersbrug (p. 55, 79, 80, 105, 268). De perimeter in Oosterbeek was geen bruggenhoofd en daar ook niet geschikt voor te maken (p. 80, 106).

dr. Jan Brouwer: Dilip Sarkar, Arnhem 1944. The Human Tragedy of the Bridge Too Far, Barnsley 2019, 362 p.

Het werk is goed geschreven, fraai uitgegeven, rijk geïllustreerd en bevat een bibliografie en index van personen. Nieuw is de informatie over een dertigtal gesneuvelden.

Inhoudelijk is het boek zeer zwak. De auteur kent het verschil tussen (Noord- en Zuid-)Holland en Nederland niet. Dit is erg verwarrend. Operatie Market Garden liet uiteraard Holland links liggen. Zoals te verwachten was op grond van de onjuiste ondertitel kent de auteur ook doel en aard van bruggenhoofdoperatie Market Garden niet. Duitsland in, het Ruhrgebied innemen en naar Berlijn om de oorlog met kerst 1944 te beëindigen is geen operatiedoel, maar een marsroute. Market Garden was geen luchtlandingsoperatie, alleen het onderdeel Market. Het strategische operatiedoel was niet Arnhem of de verkeersbrug bij Arnhem, maar vorming van een bruggenhoofd tussen Arnhem en het IJsselmeer; een brug te ver voor het 2nd Army. Het tactische doel was afsluiting van de Duitsers en hun lanceerbases voor V2-raketten in het westen van Nederland. Het doel van de 1ste Britse luchtlandingsdivisie was niet de inname van de verkeersbrug bij Arnhem, maar vorming van een bruggenhoofd tussen de Westerbouwing en Westervoort met ten minste één oeververbinding; ook dat was een brug te ver. Het ging bij operatie Market Garden dan ook niet om bruggen, maar om bruggenhoofden. Operatie Market Garden was een brug te ver voor Montgomery. Kate ter Horst was geen ‘Angel of Arnhem’, maar de ‘Angel of Oosterbeek’. Ze had geen tijd om naar Arnhem te gaan. De drie evenwijdige marsroutes naar het oosten zijn onjuist weergegeven op de kaart op p. XXVI en leidden uiteraard niet naar de brug. De bedoeling ervan was het beoogde bruggenhoofd op te bouwen van zuid naar noord. Alleen het 2de bataljon van de 1st Parachute Brigade moest drie oeververbindingen innemen. Het bereikte de brug of het noordelijke einde van de brug niet (uiteraard ook de  C-compagnie van het 3de bataljon niet),  maar gebouwen aan weerszijden van de noordelijke toegangsweg naar de brug. Het 1ste bataljon moest niet naar de Amsterdamseweg, maar over deze weg naar de Apeldoornseweg om het noordelijk deel van het bruggenhoofd te vormen en veilig te stellen. Von Alloworden is K. von Allwörden. De verkenners werden niet tegengehouden bij het tunneltje, maar op het weggetje langs de spoorlijn. Het doel van de geallieerden was niet de bevrijding van Europa, maar de overwinning op Duitsland. Na de mislukking van luchtlandingsoperatie Market ten noorden van de Neder-Rijn op 19 september, verdedigden de Britten tijdens de nasleep van de opratie geen perimeter ‘om’ maar ‘in’ Oosterbeek. Het Drielse veer is niet op 21 september door Duitsers tot zinken gebracht, maar een dag eerder door de veerman onklaar gemaakt door de gierkabel te kappen. Niet Canadezen bevrijdden Arnhem, maar de Britse 49ste (West Riding) Infantry Divison (Polar Bears) zuiverde die stad in april 1945. Hell’s Highway was niet de door Amerikaanse troepen beschermde Corridor in Noord-Brabant en Gelderland, maar uitsluitend de weg tussen Son en Uden. De kwestie-Sosabowski was geen persoonlijke of militaire kwestie, maar een politieke. De bevrijding van Nederland was niet in april en mei 1945, maar op 5 mei 1945 om 08.00 uur bij de inwerkingtreding van de onvoorwaardelijke capitulatie van ook de Duitse troepen in Nederland op 4 mei 1945 op de Lüneburger Heide. Een Duitse capitulatie of capitulatie van Duitsland was onmogelijk, omdat de geallieerden de regering-Doenitz niet erkenden. De onvoorwaardelijke capitulatie van de Duitse gewapende strijdkrachten op alle fronten was niet op 8 mei, maar op 7 mei 1945 in Reims en trad op 8 mei in werking. Daarom is 8 mei Victory in Europe Day (VE-Day).

Het boek is kritiekloos gebaseerd op verouderde en achterhaalde literatuur en films en is door de vele historische mythen dan ook bij verschijnen al verouderd en achterhaald. Niet aanbevolen.

dr. Jan Brouwer, recensie: Antony Beevor, De Slag om Arnhem, Amsterdam 2018, 472 p.

Het met veel tamtam aangekondigde boek blijkt veel geschreeuw, maar weinig wol. De inhoud is achterhaald, sterk verouderd en bevat geen nieuws, maar wel veel onjuistheden die vooral voorkwamen in de jaren tachtig van de vorige eeuw. De auteur heeft de vereiste literatuur niet bijgehouden en de historiografie over operatie Market Garden een zware slag toegebracht. Zijn boek plaatst die ongeveer dertig jaar terug. Het is dan ook beslist geen meesterwerk of standaardwerk, zoals hij durft te beweren. Het wemelt van mythen en andere onjuistheden en vertelt een sterk gemythologiseerd verhaal. Het bevat ondanks de mooie woorden geen ´compleet beeld van het strijdveld rondom Arnhem´, hooguit iets over Oosterbeek. Van het geallieerde Over-Betuwse bruggenhoofd bijvoorbeeld heeft de auteur helemaal niets begrepen. Hij ontdoet evenmin de geschiedvervalsing  ´slag om Arnhem´ of ´deze beroemde veldslag van zijn mythen´.

Niet vermeld is welke strijd hij beschouwt als ‘de slag om Arnhem’. Lichtbewapende luchtlandingstroepen konden immers geen slag leveren met een tegenstander met zware wapens. Ze hadden zelfs te weinig projectielen voor de PIAT, een antitankwapen. Bovendien was Arnhem geen doel. De hardnekkige geschiedvervalsing ‘slag om Arnhem’ is dus niet weerlegd, maar vormt zelfs de titel van dit boek. 

De titel dekt dus de lading niet. Bovendien is ‘Slag om Arnhem’ geen synoniem van operatie Market Garden. Onjuist is Boeree te bestempelen als de Nederlandse historicus van die gemythologiseerde ‘slag om Arnhem’. Onjuist is ook de geschiedvervalsing ‘slag om Arnhem’ ‘een nationaal trauma’ te noemen. Misschien in het Verenigd Koninkrijk, maar zeker niet in Nederland. Onzin is ook ‘de slag om Arnhem’ te bestempelen als ‘een van de grootschaligste luchtlandingen uit de oorlog, een heroïsche strijd die negen dagen duurde’. De zogenaamde slag was evenmin ´de grootste militaire operatie op Nederlands grondgebied tijdens de Tweede Wereldoorlog´. Juist is wel strijd- in plaats van slagveld. Onjuist is het accent op heldhaftig of heroïsch gedrag met weglating van de slechte uitvoering van de operatie. Luchtlandingsoperatie Market ten noorden van de Neder-Rijn mislukte immers al binnen twee dagen op 19 september 1944. De defensieve nasleep sleepte zich nog een week voort in Oosterbeek. Hoofdoperatie Garden mislukte al op 21 september ten zuiden van Elst. Niet ´doordat de brug over de Rijn niet kon worden ingenomen´. Die was immers geen doel van grondoperatie Garden. 

Al lang bekend in Nederland is dat operatie Market Garden een slecht plan was dat onvoldoende voorbereid op de verkeerde tijd slecht werd uitgevoerd. Montgomery was een ijdeltuit met onvoldoende kennis van het plangebied. Hij ruziede met zijn opperbevelhebber en collega’s over commandokwesties, bevoorrading en strategie. Hij zag niet in dat zuivering van Zeeland eerst nodig was voor de vrijmaking van de haven van Antwerpen. Operatie Market Garden was onmiskenbaar een brug te ver voor Montgomery. Een landing van parachutisten tussen Arnhem en Wesel is weer een mythe van de auteur. Montgomery mocht van opperbevelhebber Eisenhower kiezen tussen een Rijnoversteek en vorming van een bruggenhoofd tussen Arnhem en Wesel. Begin september koos hij voor Arnhem omdat bij Wesel te veel luchtafweergeschut stond. Na de snelle mislukking van operatie Market Garden koos hij al op 22 september voor Wesel en Keulen (operatie Gatwick). 

Ook operatie Market Garden was geen luchtlandingsoperatie; alleen deeloperatie Market. Operatiedoelen waren niet bruggen; Arnhem, bevrijding van Nederland of een opmarsroute naar het Ruhrgebied en door de Noordduitse laagvlakte naar Berlijn om in 1944 te oorlog te beëindigen. Strijd of slag om de bruggen is dan ook onjuist. Overigens was de verkeersbrug bij Arnhem net zo cruciaal als de andere veilig te stellen bruggen, bijvoorbeeld de brug bij Son. Mythen zijn dat operatie Market Garden mislukte doordat de Rijnbrug niet ingenomen kon worden en dat die operatie de genadeslag voor de nazi’s moest betekenen. Het operatiedoel was immers de vorming van een bruggenhoofd tussen Arnhem en het IJsselmeer met diepe uitlopers over de IJssel. Meer niet! Het tactische doel was het afsnijden van de Duitse troepen en hun lanceerbases voor V2-raketten in het westen van Nederland. De luchtlandingstroepen moesten een tapijt leggen voor de grondtroepen. Deze beschermde route heette niet Hell’s Highway, maar Corridor of Clubroute. Hell’s Highway was slechts de aanduiding voor de route tussen Son en Uden. De Corridor liep niet tot Arnhem, maar tot de Waal. De route door de Over-Betuwe was immers onbeschermd door het schrappen van de landing van een Britse brigade in Elst. Op die weg – dijk is overdreven - liepen de grondtroepen dan ook snel vast. De aanduiding de Betuwe moet overigens de Over-Betuwe zijn. 

Het doel van de 1ste Britse Luchtlandingsdivisie was niet verovering van de verkeersbrug bij Arnhem, maar vorming van een bruggenhoofd tussen de Westerbouwing en Westervoort. Dat bruggenhoofd moest beschikken over ten minste één van de drie oeververbindingen. Een mythe is dat de hele divisie of de 1ste Parachutistenbrigade opdracht had naar de brug te gaan. De 1ste Parachutistenbrigade moest over drie evenwijdige routes naar het oosten oprukken om het bruggenhoofd van zuid naar noord te vormen. Alleen het 2de bataljon moest de toegangswegen naar de oeververbindingen innemen. Een grote blunder en zeer verwarrend is dat de auteur het verschil niet kent tussen de verkeersbrug en de noordelijke toegangsweg naar de brug. Onzin is dan ook dat Britten de noordzijde of het noordelijk uiteinde van de verkeersbrug konden bereiken en zich op, rond en onder de brug bevonden; zelfs op de dijk naast de brug. Er stonden uiteraard geen huizen op het noordelijke uiteinde en ten westen van de brug.  Er was ook geen slag of verzet op de verkeersbrug. Een Tigertank onder de brug zou gezonken zijn in de Neder-Rijn.

Een indicatie van het bedenkelijke inhoudelijke niveau van het boek biedt het volgende.

Al jaren geleden weerlegde mythen zijn:

Het Horsa – geen Waco -zweefvliegtuig was niet neergestort bij Vught, maar bij Dongen. Het  bevatte geen gedetailleerde geallieerde orders over luchttransporten maar een dagorder aan de 101ste luchtlandingsdivisie.

Het Drielse veer is op 21 september niet door Duitsers vernietigd, maar op 20 september afgedreven nadat de veerman de gierkabel had gekapt

De perimeter rond Hartenstein was geen bruggenhoofd en was er ook niet geschikt voor te maken.

Bruhns moet Bruhn zijn, Worrowski Wossowski, Von Hoffman Von Hoffmann,  Grupp Gropp, Bucknell Bucknall, Grammon gammongranaat en landpaatjes landpaadjes. Engeland moet Verenigd Koninrijk zijn, Schiefs  Schiffs en Kate ter Horst Engel van Oosterbeek, niet van Arnhem. Ze had helemaal geen tijd en zin om naar Arnhem te gaan.

Andere mythen zijn:

Het gebruik van ´het Hartenstein´ en ´het Schoonoord´ is hoogst irritant. Dat moet uiteraard Hartenstein en Schoonoord zijn.

Een Arnhemse verzetsgroep had in Elst niet een trein opgeblazen, maar de spoorlijn vernield.

Harzer was geen Standartenführer, maar Obersturmbannführer. Fitch was geen kolonel, maar luitenant-kolonel en Winters geen majoor, maar kapitein.

Naast het begin van de opmarsroute lagen geen uiterwaarden en op 17 september was het nog geen herfst.

De 10de Schiffs Stamm Abteilung stond niet onder bevel van Ferdinand Kaiser, maar van Theodor Zaubzer.

Foto 8 is van een bijeenkomst op 28 september 1944. Er kon dus helemaal geen sprake zijn van het voorbereiden van een reactie op de al een week eerder mislukte operatie Market Garden.

Het XXX Corps kwam niet te laat in Nijmegen en de verovering van de Waalbrug was een doel van de 82ste Luchtlandingsdivisie.

De mythe van Jan van Hoof die draden naar de brug zou hebben doorgeknipt, is al jaren geleden weerlegd. Ook hij geloofde dat het ontstekingsmechanisme in het postkantoor lag.

Natuurlijk kwam de Waaloversteek uit de koker van Gavin. Hij wachtte al sinds dinsdag op het XXX Corps en had nog steeds niet de Waalbrug ingenomen.

Leden van de Nijmeegse ondergrondse beweerden dat het ontstekingsmechanisme om de Waalbrug op te blazen zich in het hoofdpostkantoor in Nijmegen bevond. Duitsers zouden die brug overigens nooit achter zich, maar altijd van de noordelijke oever opblazen.

Er stond geen geallieerd geschut ten noorden van de Waalbrug en het is onjuist te spreken over slag om Nijmegen, de Waal en de brug. Amerikanen zuiverden de stad.

Slechts tien boten keerden terug van de eerste Waaloversteekgolf.

Tijdens de Waaloversteek sneuvelden geen 89 parachutisten en genisten, maar twintig.

De weg van Nijmegen naar het noorden over Elst was niet vrij. Bij Elden bevonden zich een Schiffs Stamm Abteilung, verkenners van de gesneuvelde Gräbner en luchtafweergeschut.

De Duitsers konden de Rijnbrug bij Arnhem niet heroveren, omdat de Britten die brug niet hadden ingenomen.

De Rijnbrug bij Arnhem was niet 20 maar 21 september ´s middags weer geschikt voor doorgaand verkeer.

De Duitsers stuurden geen voertuigen in de richting Nijmegen, maar naar Elst.

´Het eiland´ was niet de benaming voor de Betuwe, maar voor de Over-Betuwe.

Britse verkenners reden niet op 21 maar op 22 september naar Driel.

Op 21 september waren er geen Royal Dragoon Guards bij Oosterhout, maar Welsh Guards.

Als je aan de KMA wilde slagen, moest je niet de route over  Oosterhout naar Arnhem kiezen, maar langs de zuidelijke Veluwezoom.

Het 503de of 530ste Zware Pantserbataljon bereikte niet Arnhem met vijfenveertig tanks. Dat was het 506de bataljon. Het arriveerde in Zevenaar  waar een compagnie naar Aken ging, een tweede compagnie naar Oosterbeek en de derde naar Knaust bij de Rijnbrug. Het 171ste Artillerieregiment is het 191ste.

De gedwongen evacuatie van inwoners van Arnhem van 23 tot en met 25 september 1944 was geen ´wraak voor de Nederlandse steun aan de geallieerden´. Deze evacuatie vloeide voort uit Duitse vrees voor een nieuw Duits offensief. Deze vrees was gevoed door luchtlandingen bij Overasselt en de aanval op Bemmel en Elst op 23 september.

Van 12 tot 14 april 1945 werd Arnhem niet bevrijd door Canadezen, maar gezuiverd door de Britse 49th (West Riding) Infantry Division (Polar Bears).

Op 22 september trokken geen troepen langs de spoorlijn naar Arnhem, maar naar de Duitse blokkade bij Ressen om de Irish Guards te ontzetten.

Von Maltzahn sneuvelde niet op 23 september 1944. Hij overleed in 1964.

De blokkades van de Corridor vonden voornamelijk plaats na de mislukking van operatie Market Garden.

De auteur weet niets van operatie Gatwick en het strategische belang, de aanvallen op en de verdediging van het geallieerde Over-Betuws bruggenhoofd.

Het Poolse 1ste bataljon landde 23 september niet bij Groesbeek, maar bij Overasselt. Slechts een enkele bron gebruiken voor de conferentie van Valburg is altijd een probleem. Sosabowski kende wel de situatie bij de Neder-Rijn, maar niet die van de Britse troepen in het Over-Betuws bruggenhoofd. De Britten kenden wel de situatie van de Britse troepen in de Over-Betuwe, maar niet die bij de Neder-Rijn. De troepen met boten stonden overigens klaar in Nijmegen. De auteur vermeldt veel onjuistheden over Sosabowski. Van de kwestie Sosabowski heeft Beevor niets begrepen. Dat was geen persoonlijke of militaire kwestie, maar een politieke kwestie. Het ontslag van Sosabowski hing samen met het onder druk zetten van de Poolse regering in ballingschap in Londen.

Zwolanski zwom alleen heen de rivier over. Terug kon hij met een bootje mee.

Warrack en niet de Duitse arts Skalka zou het initiatief hebben genomen voor een wapenstilstand op 24 september. Het kan ook  een initiatief van beiden of van Skalka zijn geweest.

Een vrachtwagen met boten reed niet rechtdoor over de weg van Nijmegen naar Arnhem, maar op de Valburgseweg het dorp Elst in.

Op 24 september was er helemaal geen oversteek over de Neder-Rijn van Polen.

De 129ste brigade voerde geen aanvallen ´rond Elst´ uit. De 214de brigade zuiverde van 23 tot 25 september Elst. De 129ste brigade behoorde niet tot de 50ste Northumbrian divisie, maar tot de 43ste Wessex infanteriedivisie. Toevallige vervanging van deze brigade is onzin. Er was geen enkele reden voor achtervolging van Duitse troepen ten noorden van Elst op 25 september. Doel was de zuivering van Elst. De Linge was een goede verdedigingslinie van het bruggenhoofd.

Het Britse besluit tot terugtrekking van de 1ste Luchtlandingsdivisie was 23 september al genomen.

Aan de noordzijde van de Neder-Rijn lag geen rivierdijk. De Canadezen gebruikten in totaal geen 21 maar 22 stormboten.

Deeloperatie Market eindigde ten noorden van de Neder-Rijn niet op 26 maar op 19 september.  Grondoperatie Garden was al 21 september mislukt.

De titel van hoofdstuk 27 en 28 dekt de lading niet en is onzin. De kaart bevat een aantal onjuistheden. De Betuwe was niet ‘het eiland’, maar de Over-Betuwe. De Betuwe is uiteraard wel een eiland. Dit heeft overigens niets te maken met een eventueel vertrek van vrouwen. De Betuwe was ook geen manneneiland. De 101ste Luchtlandingsdivie vertrok na veel plunderingen en roof eind november uit de Over-Betuwe. Het 1000 manneneiland van eind december 1944 tot begin april 1945 lag in en om Lent. Er was overigens geen 501ste luchtlandingsdivisie, wel het 501ste regiment van de 101ste luchtlandingsdivisie. In de steenfabriek had Kampfgruppe Oelkers gezeten en gewonden verpleegd.

De Easy compagnie stuitte overdag op een groep Duitsers tijdens een afleidingsaanval van een flankaanval van een Duitse divisie - geen compagnie - op Amerikaanse posities. De 82ste divisie voerde geen patrouilles uit naar de Neder-Rijn. De Duitse aanvallen op de Waalbruggen waren geen aanvallen op Nijmegen, maar op de levensader van het Over-Betuwse bruggenhoofd.

Fruitteler Ebbens werd gedood na onverantwoordelijk gedrag van Bachenheimer.

Van het Duitse offensief tegen het Over-Betuwse bruggenhoofd in de eerste week van oktober 1944 heeft de auteur niets begrepen. Beide Duitse pantserdivisies kwamen van het front bij Aken.

Er was geen overgave van Arnhem en geen plan om Arnhem te veroveren.

Het doodschieten van verzetsmensen waren geen Duitse wraakacties. Die waren bedoeld om kracht bij te zetten aan de eis om mannen te leveren voor het graven van tankgrachten in de IJssellinie. 

De hongerwinter was geen gevolg van operatie Market Garden. Deze hongerwinter heeft er verder niets mee te maken als men uitgaat van de juiste operatiedoelen. De algemene spoorwegstaking was op bevel van de Nederlandse regering en had evenmin iets met de doelen van Market Garden te maken.

Het Eerste Canadese Leger trok eind maart en niet 5 april Nederland in.

De voedselbesprekingen op 28 april waren niet in Amersfoort, maar in Achterveld.

Op 5 mei 1945 was er geen overgave of capitulatie van de Duitse troepen in Nederland in Wageningen. Die hadden zich een dag eerder al overgegeven aan Montgomery op de Lüneburger Heide. Deze capitulatie trad op 5 mei om 08.00 uur in werking. Nederland was vrij.

Uiteraard niet aanbevolen. Grove schande om zulk prutswerk te publiceren.

dr. Jan Brouwer, recensie: Het Beste uit Historisch Nieuwsblad. Oorlogsjaren. Nederland in 1940-1945, 2019

met bijdragen van onder meer militair historicus Christ Klep over operatie Market Garden, een dure fout of een iconische mislukking.

Dit verzamelnummer bevat ‘het beste uit Historisch Nieuwsblad’, waaronder artikelen over de ‘De bange zomer van 1940’, de NSB, Jodenvervolging, de economie, profiteurs, operatie Market Garden en de Hongerwinter en informatie over films en boeken.  

Een paar kritische opmerkingen. 14 mei 1940, de dag van de capitulatie (p. 7, 8 en 9 ) moet zijn 15 mei, de dag van de capitulatie in Rijsoord van het Nederlandse leger met uitzondering van de troepen in Zeeland.

Het inhoudelijk zwakke artikel van Christ Klep over operatie Market Garden behoeft enkele correcties. Deze operatie was geen luchtlandingsoperatie, maar een gecombineerde luchtlandings- (Market) en grondoperatie (Garden). Het operatiedoel was niet ‘de Duitsers definitief te verslaan’ of een opmarsroute te realiseren om de Siegfriedlinie heen naar het Ruhrgebied en Berlijn. Het operatiedoel was vestiging van een sterk bruggenhoofd tussen Arnhem en het IJsselmeer met diepe uitlopers over de IJssel als opstelplaats voor het XXX Corps. Het tactische doel was het afsnijden van de Duitsers en hun lanceerbases voor V2-raketten in het westen van Nederland. Het doel van de Britse 1st Airborne Division was vestiging van een bruggenhoofd langs de Neder-Rijn tussen de Westerbouwing en Westervoort met ten minste een van de drie oeververbindingen. Op 17 september daalden geen Britse en Canadese parachutisten af. ‘Alleen het bataljon van luitenant-kolonel John Frost bereikte de verkeersbrug in Arnhem’, aldus Klep die bovendien nog gelooft in de geschiedvervalsing van een ‘slag om Arnhem’. Het was nota bene het enige bataljon met de opdracht de zes toegangswegen naar de drie oeververbindingen in te nemen en te verdedigen. Het bereikte niet de verkeersbrug, maar vestigde defensieve posities in gebouwen aan weerszijden van de noordelijke toegangsweg naar de verkeersbrug. Hij kon daar geen bruggenhoofd vestigen. De andere bataljons hadden taken bij de opbouw van het beoogde bruggenhoofd van zuid naar noord. Operatie Market Garden mislukte niet op 26 maar op 21 september ten zuiden van Elst. De volgende dag wendde Montgomery de blik naar Wesel en Keulen (operatie Gatwick) voor de Rijnoversteek en vestiging van bruggenhoofden. Luchtlandingsoperatie Market was ten noorden van de Neder-Rijn overigens al op 19 september mislukt. 

John Nichol en Tony Rennell, Arnhem. De strijd om te overleven. De slag om Arnhem gezien door de ogen van twee soldaten, Amsterdam 2012, 381 p.